Οι Τούρκοι δημιουργούν σκηνικό κρίσης

Πρόβα θερμού επεισοδίου επιχείρησε χθες η Αγκυρα στο Ανατολικό Αιγαίο, με μια επιχείρηση από αέρος και θαλάσσης, η οποία διήρκεσε συνολικά περί τις 11 ώρες και περιελάμβανε παρενοχλήσεις ελληνικής κανονιοφόρου και ελικοπτέρου, υπερπτήσεις πάνω από ελληνικά νησιά και εικονικές αερομαχίες διαρκείας. Με συντονισμένες ενέργειες, τουρκικές αρχές αεράμυνας και αεροναυτικές δυνάμεις παρουσίασαν το σύνολο των διεκδικήσεων της Αγκυρας στην περιοχή, αμφισβητώντας: α) την περιοχή ευθύνης της Ελλάδας για την έρευνα και διάσωση, β) τα συμπίπτοντα όρια του FΙR Αθηνών και γ) την ελληνική κυριαρχία στο Φαρμακονήσι και στο Αγαθονήσι. Η τουρκική επιχείρηση άρχισε να εκδηλώνεται από το βράδυ των Θεοφανίων, λίγες ώρες μετά την ολοκλήρωση της επίσκεψης του κ. Παπούλια στην περιοχή. Με αφορμή δύο τηλεφωνήματα στο Εθνικό Κέντρο Συντονισμού Ερευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ), το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας ζήτησε στις 23.20 τη συνδρομή των Ενόπλων Δυνάμεων για υπόθεση έρευνας και διάσωσης στην περιοχή του Φαρμακονησίου, όπου σύμφωνα με την ενημέρωση είχαν βρεθεί στη θάλασσα 15 λαθρομετανάστες. Εκδόθηκε ΝΟΤΑΜ για έρευνα και διάσωση και στην περιοχή κινήθηκε η κανονιοφόρος «Νικηφόρος» του Πολεμικού Ναυτικού και ένα ελικόπτερο Super Ρuma.
Τα αρχικά τηλεφωνήματα αποδείχθηκαν παραπλανητικά, καθώς δεν βρέθηκαν ίχνη ναυαγών. Σύμφωνα με πληροφορίες, η μια κλήση προήλθε από ελληνικό αριθμό και η άλλη από ξένο, στοιχεία που ερευνώνται πλέον από την υπηρεσία πληροφοριών.
Στις εννέα το πρωί και ενώ η επιχείρηση βρισκόταν σε εξέλιξη, τουρκική ακταιωρός παρενόχλησε την κανονιοφόρο, ζητώντας να αποχωρήσει από την περιοχή του Φαρμακονησίου, την οποία χαρακτήρισε τουρκική. Παράλληλα, το τουρκικό ραντάρ κάλεσε και το Super Ρuma να αποχωρήσει από το «τουρκικό FΙR», ενώ η πρόκληση κορυφώθηκε με επικίνδυνη παρενόχληση-αναχαίτιση του ελληνικού ελικοπτέρου από δύο τουρκικά F-16, σε ύψος μόλις 60 μέτρων και ενώ βρισκόταν σε εξέλιξη διαδικασία προσγείωσης.
Ακολούθησε αναχαίτιση διαρκείας των τουρκικών μαχητικών από ελληνικά και στις 09.22 τα τουρκικά αεροσκάφη πέταξαν πάνω από το Φαρμακονήσι, ενώ μισή ώρα αργότερα βρέθηκαν πάνω από το Αγαθονήσι- και στις δύο περιπτώσεις σε χαμηλό ύψος λίγων εκατοντάδων μέτρων.
Κατά τη διάρκεια όλων αυτών ενεργοποιήθηκε η κόκκινη γραμμή μεταξύ των στρατηγείων Λάρισας και Εσκί Σεχίρ, ενώ ακολούθησε και επικοινωνία μεταξύ του ελληνικού και του τουρκικού νατοϊκού στρατηγείου και ενημέρωση του ΝΑΤΟ, κατά την οποία η τουρκική πλευρά προέβαλε τον ισχυρισμό ότι δεν εγνώριζε περί δέσμευσης της περιοχής, υπαινισσόμενη έτσι ότι οι αντιδράσεις της ήταν δικαιολογημένες.
Τ ο σκηνικό έντασης στο Ανατολικό Αιγαίο συνεχίστηκε λίγο μετά το μεσημέρι, όταν δύο τουρκικά Φάντομ που αποσπάστηκαν από τον σχηματισμό τους κατευθύνθηκαν και πάλι προς το Φαρμακονήσι και έπειτα από εμπλοκή με ελληνικά μαχητικά πέταξαν πάνω από το νησί σε ύψος 6.000 ποδών (περί τα 2 χλμ).
Στα επιτελεία κυριαρχεί η εκτίμηση ότι οι προκλήσεις θα ενταθούν, καθώς η Τουρκία δεν μιλάει καν για γκρίζες ζώνες, αλλά θέτει πλέον ευθέως ζήτημα κυριαρχίας στο Φαρμακονήσι και στο Αγαθονήσι. Κρίσιμο διάστημα είναι τα μέσα Ιανουαρίου, οπότε η Τουρκία έχει ζητήσει τη δέσμευση περιοχών στο Βόρειο και Κεντρικό Αιγαίο (πεδίο βολής Ανδρου) για τη διεξαγωγή αεροναυτικών ασκήσεων μείζονος κλίμακας. Εν τω μεταξύ, ενδεχόμενο εμπλοκής παρουσιάστηκε στην εξέλιξη της άσκησης του ρωσικού αεροπλανοφόρου «Κουζνέτσοφ» στα νότια της Ρόδου και νοτιοδυτικά της Κρήτης τις επόμενες ημέρες. Το αν θα πραγματοποιηθούν τα γυμνάσια, για τα οποία είχε ζητηθεί άδεια από την Ελλάδα, τίθεται εν αμφιβόλω καθώς χθες ξέσπασε πυρκαϊά στο πλοίο, όσο αυτό βρισκόταν στην τουρκική βάση του Ακσάζ. Πάντως, τα πλοία υποστήριξης που το συνοδεύουν θα καταπλεύσουν από τις 9 ως τις 15 Ιανουαρίου στο λιμάνι του Πειραιά (τις τρεις πρώτες ημέρες τα πλοία ανεφοδιασμού και υποστήριξης «Σεργκέι Οσίποφ» και «Νικολάι Τσίκερ» και τις επόμενες τρεις το αντιτορπιλικό «Ναύαρχος Λεβτσένκο»).
Ανησυχία στο υπουργείο Εξωτερικών
Εντονη ανησυχία προκαλεί στο υπουργείο Εξωτερικών η συνεχιζόμενη προκλητικότητα στο Αιγαίο, η οποία επανεπιβεβαιώθηκε χθες, όταν τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη επιχείρησαν να αναχαιτίσουν ένα ελικόπτερο Super Ρuma, το οποίο συμμετείχε σε επιχείρηση έρευνας και διάσωσης, στην ευρύτερη περιοχή του Φαρμακονησίου. Ενδεικτικό της ενόχλησης της Αθήνας είναι το γεγονός ότι σε αντίθεση με προηγούμενα παρόμοια περιστατικά πάνω τόσο από το Φαρμακονήσι όσο και από το Αγαθονήσι η υπουργός Εξωτερικών κυρία Ντόρα Μπακογιάννη χαρακτήρισε με αυστηρή δήλωσή της «απαράδεκτες» τις τουρκικές ενέργειες.
Η ελληνική κυβέρνηση προχώρησε και σε έκτακτο διάβημα προς το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, λαμβάνοντας την κλασική σε τέτοιες περιπτώσεις απάντηση ότι η Αγκυρα θα εξετάσει το θέμα. Διπλωματικές πηγές ανέφεραν πάντως ότι δεν θα αποτελέσει έκπληξη η κλιμάκωση των προκλήσεων το προσεχές διάστημα. Η κυρία Μπακογιάννη τόνισε ότι οι κινήσεις της Αγκυρας στην περιοχή Φαρμακονησίου- Αγαθονησίου «παραβιάζουν κατάφωρα το Διεθνές Δίκαιο και επιβαρύνουν προσπάθειες που καταβάλλονται για τη βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων», ενώ για το θέμα μίλησε εκτενώς και με τον πρεσβευτή των Ηνωμένων Πολιτειών στην Αθήνα Ντάνιελ Σπέκχαρντ, ο οποίος την επισκέφθηκε χθες στο γραφείο της, εκφράζοντάς του τη δυσφορία της ελληνικής κυβέρνησης.

strategy-geopolitics